Al-Fatihah

Al-fatihah buat ayahnda tercinta yang telah dijemput menemui ALLAH S.W.T. pada 7 Muharram 1432H bersamaan 13 Disember 2010. Semoga rohnya dicucuri rahmat dan di tempatkan bersama roh orang-orang soleh. Amin

Soalan penting SPM 2010

Terangkan teori kedatangan Islam dari Semenanjung Tanah Arab.
F1 Pendapat John Crawford
H1a Islam berkembang menerusi aktiviti para pedagang.
H1b Pedagang Arab menguasai perdagangan laut dari pelabuhan Iskandariah di Mesir hingga ke China.
H1c Catatan China mengatakan orang Arab dan Parsi mempunyai pusat perniagaan dan petempatan di Canton/Amoy (300M).
H1d Sebelum ke China, mereka singgah di pelabuhan Asia Tenggara/ di Selat Melaka.
H1e Mereka menunggu perubahan angin monsun.
H1f Mereka menetap beberapa bulan sebelum meneruskan perjalanan.
H1g Mereka membina perkampungan.
H1h Perkampungan menjadi tapak berdagang/tempat mengumpul barang jualan/tempat membeli barang mewah.
H1i Berkahwin dengan penduduk tempatan.
H1j Pedagang berbincang/berinteraksi/berdakwah dengan pedagang tempatan.
H1k Nilai-nilai murni yang ditunjukkan oleh pendakwah menarik minat orang tempatan untuk mendalami Islam.
H1l Wujud perkampungan Islam Ta Shih di Sumatera Utara 650M.

F2 Pendapat Syed Muhammad Naquib al-Attas
H2a Persamaan antara bahan penulisan dan kesusasteraan di Asia Tenggara dengan yang terdapat di Semenanjung Tanah Arab.
H2b Perkataan Arab yang terdapat pada tulisan jawi diambil daripada bahasa Arab.
H2c Adat resam dan kebudayaan Melayu banyak dipengaruhi oleh budaya Arab.
H2d Karya tempatan banyak menceritakan pengislaman raja di Asia Tenggara dilakukan oleh syeikh dari Arab.
H2e Hikayat Raja-raja Pasai menceritakan bahawa mubaligh/pendakwah yang pertama tiba di Pasai ialah Syeikh Ismail
H2f Syeikh Ismail mengislamkan Raja Pasai, iaitu Merah Silu/bergelar Malik al-Salleh.
H2g Raja Pattani Phaya Tu Nakpa diislamkan oleh Syeikh Said.

F3 Bukti Tambahan Kedatangan Islam dari Tanah Arab
H3a Kitab agama/Hikayat Nabi Bercukur yang dikarang dalam Bahasa Melayu peringkat awal menggunakan bahasa/gaya penulisan dipengaruhi oleh bahasa Arab.
H3c Tiada unsur India atau China dalam kitab yang dikarang oleh ulama tempatan pada peringkat awal.
H3d Kitab tempatan seperti tauhid, tafsir al-Quran dan Hadis menggunakan bahasa Arab/sumber rujukan dari Arab.

Jelaskan bukti kedatangan Islam dari China.
F1 Dikemukakan oleh Emanuel Gadinho Eredia
F2 dan oleh S.Q Fatimi
F3 Emanuel Gadinho Eredia memberi alasan bahawa Khan Fo/Canton/Guang Zhou telah menjadi pusat perniagaan terkenal di kalangan peniaga Arab sejak abad ke-9M.
F4 Jalinan hubungan antara peniaga membolehkan Islam berkembang di kalangan peniaga China di negara China.
F5 Peniaga China yang berdagang di Asia Tenggara telah menyebarkan Islam kepada masyarakat Asia Tenggara.
F6 S.Q Fatimi memberikan bukti bahawa berlaku perpindahan beramai-ramai pedagang Islam yang tinggal di Canton/Amoy ke Asia Tenggara pada sekitar tahun 876M.
F7 Penemuan Batu Bersurat di Kuala Sungai Tersat, Kuala Berang, Terengganu.
F8 Batu nisan yang mempunyai tulisan ayat al-Quran dan kalimah Arab telah ditemui di Kg Permatang Pasir, Pekan, Pahang.
F9 Penemuan ini menunjukkan bahawa Islam sampai ke kawasan Pantai Timur Tanah Melayu sebelum abad ke-13.
F10Pandangan ini berasaskan dakwaan bahawa Islam dibawa oleh Mubaligh China Islam menerusi Laut China Selatan ke Phang Rang di Indo China dan ke Pekan, Pahang.

Pada pendapat anda, apakah keistimewaan ajaran Islam yang menarik minat masyarakat Asia Tenggara untuk menerimanya?
F1 Konsep Tuhan Yang Maha Esa/Tauhid
F2 Keadilan dalam Islam
F3 Menekankan hak individu/masyarakat
F4 Kehidupan yang harmoni
F5 Menyanjung akhlak mulia
F6 Konsep persamaan taraf
F7 Konsep kebahagiaan di dunia dan akhirat.
F8 Islam menuntut manusia berfikir secara rasional
F9 Mementingkan kejujuran
F10 Kesederhanaan
F11 Mudah difahami
F12 Mana-mana jawapan munasabah


Apakah faktor penghijrahan imigran China dan India ke Tanah Melayu?
F1 Galakan kerajaan British.
F2 Tidak ditentang oleh orang Melayu.
F3 Wujud hubungan tradisi antara Tanah Melayu dengan India.
F4 Kemakmuran ekonomi Tanah Melayu.
F5 Kestabilan politik di Tanah Melayu.
F6 Banyak peluang pekerjaan di Tanah Melayu.
F7 Kekurangan tenaga buruh tempatan.
F8 Masalah sosial/bencana alam di negara asal.
F9 Ketidakstabilan politik di negara asal.


[Mana-mana 4 X1m]


Terangkan cara-cara kemasukan buruh Cina ke Tanah Melayu.
F1 Sistem Tiket Kredit
H1a Bakal imigran dikumpulkan dari kampung-kampung di China.
H1b Kheh tau (ketua) mengumpulkan bakal imigran (sin kheh) sebelum dibawa ke pelabuhan.
H1c Kheh Tau dibayar bagi setiap imigran China yang dibawa.
H1d Sin kheh diletakkan di bawah pengawasan nakhoda kapal/agensi buruh.
H1e Mereka menerima bayaran daripada bakal majikan.
H1f Mereka perlu membuat perjanjian secara lisan atau bertulis.
H1g Sin kheh perlu bekerja dengan majikan dalam satu tempoh tertentu untuk menjelaskan hutang.
H1h Sin kheh dibekalkan tiket menunjukkan pelabuhan yang akan mereka tuju.
H1g Tiket juga menunjukkan keterangan sama ada mereka bebas Atau berhutang.
H1h Sampai di pelabuhan, sin kheh diambil oleh pemborong buruh/orang tengah.
H1i Pemborong buruh mendapatkan majikan untuk sin kheh.

F2 Sistem Pengambilan Kakitangan
H2a Majikan menghantar pegawai ke China untuk mencari buruh.
H2b Tambang/perbelanjaan dibiayai oleh majikan.
H2c Pegawai dihantar bertanggungjawab mengiringi buruh hingga sampai ke tempat majikan.

F3 Sistem pengambilan Rumah Kongsi
H3a Pengambilan buruh dilakukan oleh pegawai di negara China
H3b Pegawai China dilantik oleh sesebuah rumah kongsi.
H3c Pegawai akan membiayai segala perbelanjaan buruh sehingga mereka sampai di rumah kongsi di Tanah Melayu.
H3d Pembawa buruh akan dibayar dengan kadar tertentu.
H3e Kadar bayaran mengikut yang dipersetujui bagi setiap buruh yang dibawa.

F4 Kemasukan Secara Berkumpulan/Foochow
H4a Persetujuan antara Ketua Foochow di Sibu dengan Charles Brooke.
H4b Lebih kurang 570 orang imigran Foochow dibawa masuk ke Sarawak antara Janauri hingga Mac 1901.
H4c Imigran Foochow diperlukan untuk mengusahakan tanah/sektor pertanian gambir dan lada hitam.


[Mana-mana 10 x 1m]


Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, jelaskan kesan kemasukan buruh asing ke atas Tanah Melayu.
F1 Pembentukan masyarakat majmuk.
F2 Menyukarkan proses perpaduan kaum.
F3 Peluang pekerjaan rakyat tempatan terjejas.
F4 Membantu meningkatkan daya pengeluaran negara.
F5 Peningkatan kadar jenayah.
F6 Meningkatnya gejala sosial.
F7 Pengaliran wang tunai ke luar negara.
F8 Ekonomi dikuasai oleh orang asing.
F9 Menggugat kestabilan politik.
F10 Mana-mana jawapan munasabah

[Mana-mana 6 X 1m]

Panduan Ulangkaji SPM 2010

SPM semakin hampir, hanya tinggal beberapa hari sahaja lagi. Di sini disenaraikan bab-bab penting untuk SPM 2010.

Tingkatan 5
- Bab 6 -
1. Cadangan pembentukan Malaysia
2. Faktor pembentukan Malaysia
3. Reaksi terhadap pembentukan Malaysia
4. Langkah-langkah pembentukan Malaysia
5. Perjanjian Malaysia

- Bab 7 -
1. Raja berpelembagaan/ Peranan Yang Dipertuan Agung
2. Proses penggubalan perlembagaan
3. Badan Perundangan / Badan eksekutif

Soalan Percubaan

Soalan percubaan SPM negeri Terengganu sedia untuk di muat turun bagi manfaat semua.

Fokus 2010

1. Bagaimanakah pendidikan tidak formal di sampaikan di dalam masyarakat Melayu?

F1 Pendidikan tidak formal adalah merupakan pendidikan yang berasaskan kepada didikan keluarga

H1a Ia memberikan tumpuan kepada nilai-nilai moral.

F2 Pembelajaran ini adalah melalui pendengaran,penglihatan, dan pemerhatian.

F3 Kanak-kanak telah mempelajari kemahiran daripada ibu-bapanya

H3a menerusi pemerhatian latihan

H3b dalam bidang pertanian, perikanan, kraf tangan atau pertukangan.

F4 Hal-hal yang berkaitan dengan agama,

H4a kelakuan dan adapt resam,

H4b sikap budi pekerti

H4c cara menjaga maruah juga diajar secara tidak formal kepada anak-anak mereka.

F5 Cerita-cerita lisan

H5a yang mengandungi nilai-nilai budaya yang murni

H5b diserapkan kepada kanak-kanak melalu kaedah bercerita yang memang digemari oleh kanak-kanak.

( 6 Markah )

2. Jelaskan peranan yang dimainkan oleh istana sebagai pusat pendidikan dan ilmu pengetahuan? ( 8 Markah )

F1 Di dalam buku Sejarah Melayu terdapat catatan berkaitan dengan peranan istana Melaka sebagai pusat pengajian agama.

H1a Di katakana bahawa Sultan Mansur Shah telah menerima Islam daripada Maulana Abu Bakar,

H1b Sultan Mahmud Shah dan Raja Ahmad pula berguru dengan Maulana Sadar Jahan.

F2 Perkembangan ini adalah disebabkan oleh ramainya ulama dan pendakwah asing menetap di Melaka.

H2a Ulama-ulama daripada pelbagai bangsa seperti Benggali, Arab, Parsi, Gujerat dan sebagainya telah menetap di Melaka.

F3 Kesultanan yang memerintah pada waktu itu memberikan perhatian yang lebih kepada perkembangan ilmu pengetahuan,

C3a contohnya Sultan Mansur Shah amat berminat dengan pengajian Tasawuf.

H3a Kitab al-Dur al-Manzum ( Mutiara Tersusun ) sebuah kitab Tasawuf karangan Maulana Abu Bakar telah diarak hingga ke balairug istana Melaka.

F4 Hal ini juga berlaku di Johor apabila istana Johor telah menjadi pusat pengajian agama

H4a sewaktu pemerintahan Sultan Alaudin Riayat Shah yang memerintah 1597 hingga 1602 Masihi.

F5 Istana juga telah dijadikan tempat untuk menyimpan buku hikayat yang penting H5a seperti Hikayat Amir Hamzah dan Hikayat Muhamad Ali Hanafiah yang disimpan

di istana Melaka.

F6 Istana juga telah menjadikan pendidikannya bukan hanya melibatkan keagamaan semata-mata,

H6a malah ilmu seperti pentadbiran negara dan politik turut diajar di Istana.

3. Berdasarkan pengamatan anda, apakah kepentingan cerita-cerita lisan disampaikan di dalam pendidikan tidak formal masyarakat Melayu? ( 4M )

F1 penyerapan nilai-nilai budaya murni

F2 Kaedah pendidikan yang sesuai untuk kanak-kanak

F3 memberi teladan kepada kanak-kanak

F4 banyak pengajaran yang berguna

F5 kanak-kanak mempelajari pantang larang

F6 Adat istiadat juga diajar kepada kanak-kanak

F7 Mengajar cara berhadapan dan menghormati orang tua

F8 mengajar kanak-kanak berkelakuan baik

F9 Kanak-kanak juga diajar supaya tidak bercakap bohong

Soalan Ramalan 2010

TAMADUN INDUS

1.  Di manakah lokasi tamadun Indus?   (ms23)

Kata Kunci	Huraian
Lembah	Di lembah Indus yang disaliri oleh sungai Indus  .

2.  Nyatakan satu faktor kejatuhan tamadun Indus . (ms23)

Kata Kunci	Huraian
Aryan	Serangan orang Aryan.
Bencana	Bencana alam iatu  kemarau dan banjir .

3.  Senaraikan dua bandar utama yang terletak di Lembah Indus. (ms24)

Kata Kunci	Huraian
Mhjd	Mohenjo-Daro            .
Hrp	Harappa

4.  Jelaskan ciri-ciri pembentukan  bandar terancang di  Mohenjo-Daro dan Harappa dalam     

     tamadun Indus  .(ms24 )  

Kata Kunci	Huraian
Bahagi	Bandar dibahagi kepada dua bahagian
Utama	Bahagian utama merupakan pusat pentadbiran dan keagamaan
Pentadbiran	Menempatkan bangunan pentadbiran / tempat mandi awam
Kedua	Tempat kedua ialah kawasan perumahan
Tembok	Bandar di kelilingi oleh tembok
Kumbahan	Terdapat sistem kumbahan yang terancang
Jalan raya	Setiap blok dipisahkan oleh satu rangkaian jalan raya yang lurus
Sungai	Bandar-bandar boleh dihubungi  melalui sungai
Geometri	Perancangan bandar dibantu oleh kemajuan ilmu geometri  dan pembinaan     .
Mesopotamia	Perancangan Bandar hasil sumbangan tamadun Mesopotamia dan tamadun Mesir Purba
Batu bata	Menggunakan batu-bata   tanah liat melalui pembakaran suhu yang tinggi
Blok	Bandar disusun berasaskan blok-blok berbentuk segi empat
Bilik mandi	Rumah di bandar mempunyai bilik mandi dan tandas
Susun atur	Bandar  disusun dengan susun atur yang sistematik.

5.  Mengapakah masyarakat Indus berupaya membina bandar yang terancang? (ms24)    

Kata Kunci	Huraian
Susun atur	Memiliki kepakaran dari segi susun atur
Geometri	Faham tentang ilmu geometri
Matematik	Faham tentang ilmu matematik
Pertukaran	Pertukaran teknologi dengan tamadun lain
Mutu	Peningkatan mutu bahan binaan
Batu bata	Teknologi menghasilkan batu bata
Kumbahan	Membina  sistem kumbahan yang terancang
Jalan raya	Mampu membina jalan raya yang baik

6. Nyatakan bukti wujudnya hubungan perdagangan antara tamadun Indus dengan  Tamadun  

    Mesopotamia?  (ms26)   

Kata Kunci	Huraian
Cop	Penemuan cop mohor buatan masyarakat Indus di Mesopotamia                  .

7. Jelaskan organisasi sosial masyarakat Lembah Indus  .(ms25)                                         

Kata Kunci	Huraian
Golongan	Terdapat golongan atasan dan bawahan
Atasan	Golongan atasan ialah pendeta dan pedagang
Pendeta	Pendeta mempunyai kuasa   yang besar dalam mengawal aktiviti masyarakat.
Agama	Terutama dalam bidang keagamaan
Pemerintahan	Memegang tapuk pemerintahan
Bawahan	Golongan bawahan terdiri daripada petani dan buruh
Petani	Petani menjalankan aktiviti pertanian
Buruh	Golongan buruh menjalankan kerja perburuhan
Terusan	Contohnya membina terusan / menjaga kebersihan bandar

8.  Jelaskan pengkhususan pekerjaan masyarakat Indus. (ms26)      

Kata Kunci	Huraian
Kegiatan	Menjalankan kegiatan perdagangan/  pertanian/pertukangan
Luar	Perdagangan melibatkan dengan tamadun luar
Cop	Buktinya penemuan cap mohor Indus di Mesopotamia
Perdagangan	Hasil perdagangan ialah emas /  gading / manik
Petani	Petani menanam tanaman makanan
Barli	Contoh barli / kacang
Artisan	Golongan artisan terlibat dalam pembinaan/ menghasil barang logam / tembikar

9.  Nyatakan amalan agama dan kepercayaan masyarakat tamadun Indus .(ms26)       

Kata Kunci	Huraian
Patung	Dibuktikan dengan penemuan patung    Proto-Siva
Dewa	Patung itu melambangkan Dewa Brahma, Vishnu dan Siva
Hindu	Berkait dengan agama Hindu
Tuhan Ibu	Masyarakat ini juga percaya kepada Tuhan Ibu

10.  Terangkan tiga sumbangan tamadun  Indus dalam peradaban dunia . (ms27)    

Kata Kunci	Huraian
Perancangan bandar	-Keupayaan mewujudkan bandar terancang. - Nama bandar   Mohenjo-Daro dan Harrapa. - Kemajuan bidang  ilmu geometri dan  seni bina. - Membuat batu bata daripada tanah liat dengan  pembakaran suhu      tinggi.
Sifat keterbukaan	- Membuat hubungan dengan tamadun lain. - Hubungan dengan tamadun Mesopotmia dan tamadun Mesir. -  Berlaku pertukaran teknologi.
Mengeksploitasi kelebihan yang dimiliki	- Untuk memudahkan kehidupan - Mengeksploitasi Sungai Indus untuk memajukan  kehidupan - Menjadi panduan generasi seterusnya  - Menghasilkan tamadun cemerlang
Aspek keamanan	-Mengajar kepada dunia bahawa  keamanan  asas kekuatan negara

TAMADUN HWANG HO

1.  Di manakah lokasi tamadun Hwang Ho  ? (ms28)  

Kata Kunci	Huraian
Hwang	Dilembah Hwang  Ho yang subur(Sungai Kuning)                    .

2.  Senaraikan dua dinasti yang wujud dalam tamadun Hwang Ho . (ms29)

      

Kata Kunci	Huraian
Hsia	Dinasti Hsia
Shang	Dinasti Shang
Chou	Dinasti Chou
Ching	Dinasti Ching
Chin	Dinasti Chin

3.  Senaraikan dua ciri  Bandar Anyang .(ms29) 

     

Kata Kunci	Huraian
Negara kota	Salah satu contoh negara kota.
Istana	Terdapat istana, kuil dan pusat pentadbiran.
Ketua	Ketua pemerintah ialah raja, golongan pembesar dan golongan agama.
tembok	Dilengkapi dengan tembok untuk menghalang pencerobohan musuh.
Kampung	Di kelilingi oleh perkampungan petani.

4.  Senaraikan susun lapis masyarakat Dinasti Shang          .(ms30)  

       

Kata Kunci	Huraian
Raja	Golongan raja.
Pembesar	GolonganPembesar
Petani	Golongan petani / artisan
Hamba	Golongan hamba

5.  Apakah kegunaan gangsa yang dalam Dinasti  Shang   yang dihasilkan oleh golongan artisan ?

                                                                                                                                                            (ms30)  

Kata Kunci	Huraian
Senjata	Menghasilkan senjata
Perisai	Menghasilkan perisai
Hiasan	Hiasan pada kereta kuda

6.  Apakah tugas golongan hamba dalam tamadun Hwang Ho ?(ms30)       

   

Kata Kunci	Huraian
Tentera	Tentera paksaan.
Buruh	Menjalankan kerja buruh
korban	Untuk tujuan korban  dalam upacara penyembahan

7.  Jelaskan ciri-ciri sistem pemerintahan Dinasti Shang .(ms 31)    

Kata Kunci	Huraian
Beraja	Pemerintahan beraja.
Pengganti	Pengganti raja selalunya saudara lelaki atau anak lelaki raja.
Kewibawaan	Raja mempunyai kewibawaan politik / ekonomi /  sosial  / agama.
Berkuasa	Raja berkuasa secara langsung di kawasan pusat pentadbiran.
Mandat	Masyarakat percaya kuasa raja merupakan mandat daripada tuhan.
Pengesahan	Raja-raja Shang tidak perlu mendapat pengesahan politik kerana mereka daripada keturunan pemerintah agama
Dibantu	Raja dibantu oleh golongan bangsawan /  pegawai kerajaan dalam pentadbiran..
Luar	Bagi wilayah luar, pentadbiran dibantu oleh golongan bangsawan.
Bangsawan	Golongan bangsawan dipertanggungjawabkan untuk mentadbir wilayahnya
Sendiri	Bangsawan berhak mewujudkan pentadbirannya sendiri dalam hal cukai /pertahanan/ undang-undang

8. Jelaskan amalan keagamaan dan kepercayaan tamadun Hwang Ho . (ms31 )  

Kata Kunci	Huraian
Animisme	kepercayaan animisme
Politeisme	Kepercayaan politeisme.
Roh	Penyembahan roh nenek moyang.
Syurga	Menyembah tuhan syurga dan tuhan bumi
Sungai	Penyembahan terhadap sungai / bukit / gunung
Penyembahan	Upacara penyembahan melibatkan  muzik, tarian dan upacara korban
Bomoh	Upacara penyembahan diketuai oleh  bomoh
Oracle	Jumpaan tulang  yang dikenali sebagai tulang oracle
Meramalkan	Fungsi tulang oracle untuk meramalkan sesuatu keadaan
penilikan	Bomoh terlibat dalam upacara penilikan  dengan meletakkan tulang  di atas unggun api
Rekahan	Rekahan pada tulang ditafsirkan dengan sesuatu kejadian
Mandat	Percaya kuasa raja merupakan mandat daripada tuhan
Shang-ti	Percaya kepada dewa Shang-ti
Tien	Mempercayai satu kuasa agung yang dikenali sebagai Tien
Yin dan Yang	Mempercayai konsep Yin dan Yang
Feng Hsui	Mempercayai konsep Feng Hsui

 9.  Apakah kesan amalan penilikan tulang oracle? (ms31)  

Kata Kunci	Huraian
Tulisan	Membawa kepada sistem tulisan  awal di China

10.  Nyatakan unsur kepercayaan tamadun Hwang Ho yang masih kekal hingga kini. (ms31) 

Kata Kunci	Huraian
Roh	Pemujaan roh nenek moyang.
Korban	Unsur korban manusia telah digantikan dengan   makanan/ duit kertas / barangan perhiasan.
Ying	Konsep Yin dan Yang.
Feng	Kongsep Feng Hsui.
Kalendar	Amalan menggunakan kalendar dalam aktiviti harian.
Falsafah	Pengamalan falsafah Perang Sun Tzu dalam  perniagaan.

11.  Senaraikan  sumbangan Tamadun Hwang Ho dalam bidang pertanian . (ms32)

Kata Kunci	Huraian
Pengairan	Pembinaan sistem pengairan.
Banjir	Tujuan mengairi kawasan pertanian dan untuk mengelakkan banji.r
Pembajakan	Kemajuan teknologi pembajakan.
Cangkul	Penciptaan cangkul / sabit.
Batas	Penggunaan batas untuk tujuan tanaman.
Besi	Perubahan secara evolusi penggunaan alat pertanian daripada kayu kepada besi.

12. Terangkan empat sumbangan tamadun Hwang Ho dalam peradaban dunia. (Ms32-33)      

Kata Kunci	Huraian
Bidang politik	-Mempengaruhi sistem pemerintahan China kuno.
	-Sistem pemerintahan monarki diteruskan hingga ke zaman Dinasti Ching.
	- Gelaran raja ditukar kepada maharaja.
	-Konsep anak syurga dan mandat dari syurga dikaitkan dengan raja.
Sumbangan bidang  pertanian	-Pembinaan sistem pengairan.
	-Mengairi kawasan pertanian dan untuk mengelakkan  Banjir.
	-Kemajuan teknologi pembajakan.
	-Penciptaan cangkul / sabit.
	-Penggunaan batas untuk tujuan tanaman.
	-Perubahan secara evolusi penggunaan alat pertaniian daripada kayu kepada besi.
Sistem Tulisan	-Berkembang secara evolusi
	- Digunakan  oleh orang China  hingga sekarang.
	- Penggunaannya meluas.
	- Digunakan dalam bidang penulisan / percetakan.
	- Diajar di sekolah-sekolah di China.
	- Penggunaannya oleh orang Korea dan Jepun.
Sistem kepercayaan	- Pemujaan roh nenek moyang.
	- Dijalankan semenjak Dinasti Shang.
	- Diteruskan mengikut kesesuaian masa.
	- Upacara korban manusia tidak lagi diamalkan tetapi    digantikan dengan unsur lain.
Penciptaan kalendar	-Dicipta semasa Dinasti Shang.
	-30 hari dalam sebulan  .
	-360 hari setahun
	-Untuk menentukan musim menanam dan menuai.
	-Untuk menjalankan aktiviti harian.
	-Upacara perkahwinan / perburuan / pengkebumian.

13.  Apakah yang dimaksudkan dengan Yin dan Yang (ms33)    

Kata Kunci	Huraian
Unsur	Orang China percaya bahawa alam semesta / kejadian alam terdiri daripada dua unsur yang saling melengkapi iaitu Yin dan Yang
Yin	Yin ialah kuasa pasif
Yang	Yang kuasa aktif